طبع دمنوش رازیانه برای تنظیم هورمون ها | ۴ مرحله تهیه دمنوش
دمنوش‌های گیاهی همیشه بخشی از فرهنگ درمان‌های طبیعی در ایران بوده‌اند، اما برخی از آن‌ها به دلیل اثرات احتمالی‌شان بر سیستم هورمونی بدن، محبوبیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند. دمنوش رازیانه یکی از همین موارد است؛ نوشیدنی‌ای معطر و گرم که نسل‌هاست برای کمک به کاهش دردهای قاعدگی، بهبود اختلالات هورمونی، کاهش علائم یائسگی و حتی بهبود علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مصرف می‌شود. هرچند نباید آن را معجزه‌ای دقیق و جایگزین درمان پزشکی دانست، اما اگر درست و اصولی دم شود و به شکل آگاهانه و متعادل مصرف گردد، می‌تواند تبدیل به یک همراه ملایم و آرام‌بخش برای بدن شود.
رازیانه چیست و چرا در مورد هورمون‌ها مطرح می‌شود؟
رازیانه گیاهی است که هم در طب سنتی ایران و هم در طب گیاهی مدیترانه‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد. دانه‌های کوچک و بیضی‌شکل آن رایحه‌ای شیرین و گرم شبیه به بادیان دارند و سرشار از ترکیبات فعال گیاهی مانند آنتول، فنچون و استراگول هستند. این ترکیبات به‌ویژه آنتول، خاصیت فیتواستروژنی دارند. فیتواستروژن‌ها موادی گیاهی‌اند که می‌توانند تا حدی رفتار هورمون استروژن بدن را تقلید کنند، بدون اینکه قدرت و شدت استروژن واقعی را داشته باشند.
به همین دلیل است که در مطالعات مختلف، از رازیانه برای بررسی تاثیر آن در تنظیم هورمون‌های زنانه، کاهش علائم PMS، کاهش دردهای قاعدگی، بهبود خشکی واژن و حتی کاهش گرگرفتگی یائسگی استفاده شده است. در برخی تحقیقات، تأثیرات قابل توجهی دیده شده و در برخی دیگر نتایج متوسط یا محدود بوده است. این یعنی رازیانه می‌تواند برای برخی زنان اثرگذاری قابل توجهی داشته باشد و برای برخی دیگر صرفاً یک نوشیدنی آرام‌بخش باشد.
به طور کلی، وقتی درباره تأثیر رازیانه بر هورمون‌ها صحبت می‌کنیم، منظور این نیست که دمنوش رازیانه مانند داروهای هورمونی دقیق و قابل پیش‌بینی عمل میکند؛ بلکه این گیاه با ارائه یک اثر ملایم و طبیعی، بیشتر نقش کمکی دارد و به بدن در جهت بهبود تعادل هورمون‌ها کمک میکند، مخصوصاً در شرایطی که استرس، تغذیه نامناسب، اختلالات خواب و سبک زندگی ناهماهنگ باعث برهم‌ریختگی تعادل هورمونی شده‌اند.
خواص دمنوش رازیانه برای تنظیم هورمون‌ها
یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت دمنوش رازیانه، اثر آن روی عملکرد سیستم تولیدمثل زنان است. بسیاری از زنان در دوره‌های مختلف زندگی، از دوران بلوغ تا بعد از یائسگی، با مشکلات و نوسان‌های هورمونی روبه‌رو می‌شوند. رازیانه به دلیل ترکیبات فیتواستروژنی خود، می‌تواند با اثرگذاری ملایم بر گیرنده‌های استروژنی بدن، این نوسان‌ها را تا حدی کاهش دهد.
خیلی از زنان گزارش می‌دهند که پس از چند هفته مصرف منظم دمنوش رازیانه، علائمی مثل نوسانات خلقی قبل از قاعدگی، حساسیت سینه‌ها، درد زیر شکم، بی‌نظمی چرخه یا حتی نفخ و سنگینی شکم کمتر شده است. از طرف دیگر، بعضی زنان یائسه می‌گویند که این دمنوش توانسته تا حدی گرگرفتگی و بدخوابی شبانه آن‌ها را کاهش دهد. اگرچه این تجربه‌ها ارزشمند هستند، اما همچنان نباید رازیانه را درمان قطعی هیچ‌کدام از این شرایط دانست.
رازیانه همچنین در طب سنتی به عنوان یک گیاه گرم‌کننده و کمک‌کننده به گردش خون شناخته می‌شود. زمانی که سیستم گردش خون به شکل بهتری کار کند، اندام‌های تولیدمثل نیز عملکرد متعادلی دارند. از سوی دیگر، رازیانه به دلیل خاصیت ضدالتهابی و ضداسپاسمی که دارد، می‌تواند تنش و گرفتگی عضلات رحم را کاهش دهد و به همین دلیل است که بسیاری از زنان آن را در روزهای منتهی به قاعدگی مصرف می‌کنند.
مواد لازم برای تهیه دمنوش رازیانه
برای اینکه دمنوشی خوش‌عطر، سالم و موثر داشته باشید، بهتر است از دانه‌های با کیفیت و تازه استفاده کنید. دانه‌های کهنه، رطوبت‌دیده یا بی‌بو کیفیت دمنوش را به شدت پایین می‌آورند.
برای هر فنجان دمنوش، مقدار استاندارد عبارت است از:
– یک تا یک‌ونیم قاشق چای‌خوری دانه رازیانه (ترجیحاً نیم‌کوب‌شده)
– یک لیوان آب نزدیک به جوش
اگر طعم تند و شیرین رازیانه را دوست ندارید، می‌توانید از دارچین، به‌لیمو، زنجبیل یا یک‌قطره عسل برای متعادل‌کردن طعم استفاده کنید. اما بهتر است در بار اول، دمنوش را ساده امتحان کنید تا بدن‌تان متوجه تغییرهای احتمالی شود. همچنین در نظر داشته باشید که استفاده از نبات هم طمع این دمنوش را بهتر میکند هم خاصیت آن را بیشتر میکند. در نظر داشته باشید که اگر مصرف ماهانه نبات شما بالاست بهتر است که به فکر خرید نبات عمده از فروشگاه های معبتر باشید.
طرز تهیه دمنوش رازیانه برای تنظیم هورمون
مرحله اول: نیم‌کوب‌کردن دانه‌ها
پیش از دم‌کردن، چند ثانیه دانه‌ها را با هاون کمی خرد کنید. این کار کمک میکند روغن‌های معطر و ترکیبات موثر آزاد شوند. نباید دانه‌ها را پودر کنید، زیرا دم رازیانه پودرشده طعم تند و تلخی پیدا میکند و همچنین سریع‌تر اکسید می‌شود.
مرحله دوم: آماده‌کردن آب
آب باید تازه جوشیده باشد؛ اما بهتر است یک دقیقه بگذارید از قل‌قل بیفتد. آب خیلی داغ ممکن است رایحه تند و تلخی به دمنوش بدهد و ترکیبات مفید را کاهش دهد.
مرحله سوم: دم‌کردن اصولی
دانه‌های نیم‌کوب‌شده را داخل قوری یا لیوان درب‌دار بریزید و روی آن آب داغ اضافه کنید. حتماً در ظرف را ببندید تا بخارهای حاوی روغن‌های معطر خارج نشوند. اجازه دهید دمنوش ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دم بکشد. این زمان بهترین تعادل بین عطر، طعم و اثرگذاری گیاه را ایجاد میکند.
مرحله چهارم: صاف‌کردن و نوشیدن
پس از دم‌کشیدن، دمنوش را از صافی رد کنید. بهتر است آن را نه داغ داغ و نه سرد بنوشید. دمای ولرم یا کمی گرم، بهترین شرایط برای جذب ترکیبات گیاهی است.
بهترین زمان مصرف دمنوش رازیانه برای تنظیم هورمون
زمان ثابت و مشخصی برای مصرف دمنوش رازیانه وجود ندارد، اما بسیاری از زنان گزارش می‌دهند که اگر از یک هفته قبل از قاعدگی تا چند روز اول دوره روزانه یک تا دو فنجان مصرف کنند، درد و نوسانات خلقی noticeably کمتر می‌شود.
برای زنان یائسه، معمولاً یک فنجان صبح و یک فنجان عصر بهترین الگوست، چون سطح هورمونی بدن را متعادل‌تر نگه می‌دارد.
در روزهای عادی هم نوشیدن یک فنجان دمنوش رازیانه به‌عنوان یک روتین آرام‌بخش کافی است و لازم نیست هر روز مصرف شود.
نکات ایمنی و موارد احتیاط در مصرف دمنوش رازیانه
اگرچه دمنوش رازیانه برای بیشتر افراد بی‌خطر است، اما زنان باردار باید با احتیاط بیشتری آن را مصرف کنند، چون ترکیبات فعال رازیانه ممکن است به‌طور تئوریک روی هورمون‌ها یا انقباضات رحم اثر بگذارند؛ بنابراین در سه ماهه اول بارداری بهتر است از آن پرهیز شود.
زنان شیرده نیز باید محتاط باشند، زیرا برخی ترکیبات رازیانه می‌توانند وارد شیر شوند و ممکن است برای نوزاد مناسب نباشند، مخصوصاً اگر دمنوش غلیظ باشد.
افرادی که سابقه سرطان‌های وابسته به هورمون دارند، مانند سرطان پستان یا رحم، نیز باید تنها با مشورت پزشک از رازیانه استفاده کنند.
در نهایت، کسانی که به گیاهان خانواده چتریان حساس هستند یا معده حساسی دارند، بهتر است ابتدا مقدار کمی مصرف کنند تا مطمئن شوند بدن‌شان واکنش منفی نشان نمی‌دهد.
جمع‌بندی
دمنوش رازیانه یک نوشیدنی طبیعی و خوش‌عطر است که می‌تواند با اثرات فیتواستروژنی ملایم خود به کاهش دردهای قاعدگی، بهبود نسبی نوسانات هورمونی، کاهش علائم یائسگی و آرام‌سازی بدن کمک کند. اگر آن را با روش صحیح تهیه و به‌صورت منظم اما متعادل مصرف کنید، می‌تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم برای حمایت از تعادل هورمونی باشد. با این حال، برای زنان باردار، شیرده و افراد مبتلا به بیماری‌های هورمون‌حساس، مصرف آن تنها باید با مشورت پزشک انجام شود.
